Libero bóng đá là gì? Cuộc cách mạng thay đổi triết lý bóng đá thế giới

Ở những thập niên 60, 70 của thế kỷ trước, bóng đá không chỉ sản sinh những tiền đạo khét tiếng hay những tiền vệ tài hoa với tài năng xuất chúng, mà các hậu vệ hay trung vệ đều mang trong mình những đặc điểm rất riêng ở vị trí của họ. Và chính tại thời điểm này, cái tên "Libero" đã ra đời để chỉ những cầu thủ đặc biệt như vậy. Vậy Libero bóng đá là gì? Hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây của Bóng Đá INFO bạn nhé!

Libero bóng đá là gì?

Trước hết, sẽ giúp bạn hiểu rõ định nghĩa Libero bóng đá là gì?

Libero là vị trí có thể di chuyển tự do trên phần sân nhà, là mẫu cầu thủ sẽ không phải đóng đinh ở một vị trí nhất định trên sân mà thường xuyên di chuyển linh hoạt giữa hàng phòng ngự và tiền vệ tùy tùy theo diễn biến của trận đấu.

Là một cầu thủ được bố trí chơi ở hàng hậu vệ nhưng đặc biệt ở chỗ mỗi khi đội nhà mất bóng, anh ta lập tức lùi về phía sau hàng thủ, trở thành chốt chặn cuối cùng đứng trước thủ môn để bọc lót cho hàng phòng ngự.

Trên sân cỏ, thật khó để có thể chỉ ra chính xác vị trí đứng của các Libero bóng đá là gì. Bởi đơn giản tự thân thuật ngữ “Libero” đã mang trong mình ý nghĩa tự do. Có khi anh ta là người đầu tiên đánh chặn các đường tấn công của đối thủ ngay từ giữa sân và có khi anh ta là người dâng cao ở giữa hàng tiền vệ để tổ chức tấn công cho đội nhà bất cứ khi nào có bóng.

Và khi cần thiết, các Libero cũng là người sẵn sàng xâm nhập vòng cấm và tung ra các pha dứt điểm như một tiền đạo. Một bộ kỹ năng cực kỳ đặc biệt và hết sức toàn năng.

Bây giờ, nếu một hậu vệ có phong cách chơi như vậy, anh ta sẽ nhận được những ánh mắt như thế nào từ đồng đội và người hâm mộ? Nhưng vào thời kỳ trước, Libero đóng vai trò rất mực quan trọng trong việc giải quyết trận đấu và là chìa khóa cho chiến thắng của đội nhà.

Thế kỷ 20 đã từng chứng kiến những huyền thoại vĩ đại tỏa sáng ở vai trò Libero có thể kể đến như Gaetano Scirea, Matthias Sammer và đặc biệt là “Hoàng đế” Franz Beckenbauer.

Nguồn gốc ra đời của vị trí Libero trong bóng đá

Từ ý tưởng của Rappan

Chiến thuật khai sinh của vị trí độc đáo này được cho là bắt nguồn từ những năm 1930, khi huấn luyện viên người Áo Karl Rappan sử dụng hệ thống 1-3-3-3 với một hậu vệ quét ở vị trí trước thủ môn và sau lưng hàng thủ ba người.

Có rất nhiều ý tưởng chiến thuật được sử dụng để chơi bóng vào thời điểm đó và nhiều người tin rằng Rappan không phải là người đầu tiên nghĩ ra ý tưởng này. Tuy nhiên, ông là người đầu tiên dám định hình vị trí của Libero và mang vào sử dụng ở các trận đấu chính thức.

Ngày đó, trước khi Rappan cầm quyền, đội tuyển quốc gia Thụy Sĩ vẫn chỉ là một thế lực bóng đá tầm trung tại châu Âu. Rappan tin rằng để thành công tại giải đấu lớn như World Cup, ông cần phải xây dựng một hệ thống chiến thuật mới cho phép đội bóng của ông đối phó với các ông lớn để bù trừ những thiếu sót về chất lượng con người.

Chiến thuật ưa thích vào thời điểm đó là 2-3-5 và WM, trong khi một số đội như Real Madrid và Brazil sử dụng sơ đồ 3 hậu vệ. Rappan biết rằng việc thay đổi chiến thuật không thôi là không đủ để giúp đội tuyển Thụy Sĩ giành chiến thắng mà ông cần phải tạo ra một triết lý mới, một mẫu cầu thủ giúp định hình trận đấu nhất là trong các tình huống chuyển đổi trạng thái từ phòng ngự sang tấn công.

Giải pháp của chiến lược gia người Áo khi ấy chính là tạo ra vị trí Libero, mẫu người chơi tự do vừa có thể hỗ trợ hàng thủ hiệu quả, vừa tham gia tích cực vào các đợt phản công liên tục của đội nhà. Và chính ông là người có đủ can đảm để thực hiện nó, và như chúng ta đều biết đó là sự ra đời của Libero.

Vậy, chiến thuật sử dụng Libero bóng đá là gì?

Ngày đó, thay vì sử dụng ba hậu vệ, Rappan đã quyết định kéo một cầu thủ chơi ở hàng tiền vệ về hàng thủ để tạo nên bộ tứ phòng ngự, với Libero đóng vai trò là nhạc trưởng. Trong tiếng Pháp, Libero được biết đến với cái tên Verrou (cái chốt cửa), ý nói đến các mẫu cầu thủ chuyên "dọn dẹp" những tình huống hỗn loạn trên sân và bọc lót mọi khoảng trống ở hàng phòng ngự.

Tuy nhiên, việc sử dụng vị trí Libero không phải lúc nào cũng là một phương án mang ý nghĩa phòng thủ. Việc kéo một cầu thủ tiền vệ xuống chơi ở hàng thủ sẽ làm cho tuyến tiền vệ mỏng đi và điều này vô hình chung khiến đối thủ dâng cao đội hình khi tấn công.

Nhưng với một Libero ở hàng thủ, việc đối thủ dâng cao không hẳn đã quá nguy hiểm, ngược lại đó còn là điều kiện thuận lợi để chủ động thực hiện các tình huống phản công chớp nhoáng ngay khi giành lại quyền kiểm soát bóng. Lúc nào, vai trò của Libero là giúp đội nhà thực hiện các pha phản công liên tục.

Do đó, việc sử dụng vị trí Libero bóng đá là gì không chỉ có lợi cho hàng thủ mà còn có lợi cho mặt trận tấn công và đó chính là cái cách mà đội bóng của Rappan thực hiện.

Hiệu quả của chiến thuật này đến ngay sau đó. Hai tuần trước thềm World Cup 1938 tại Pháp, Thụy Sĩ của Rappan có cuộc chạm trán với Anh trong một trận giao hữu ở Zurich. Ngày đó, Tam Sư đang được xếp hạng 4 thế giới dựa trên BXH FIFA nhưng các học trò của Rappan đã đánh bại đối thủ (Anh sử dụng sơ đồ truyền thống 2-3-5) với tỷ số 2-1.

Đến với VCK thế giới, Thụy Sĩ đã sử dụng chiến thuật đặc biệt của mình để đánh bại Đức 4-2 để tiến vào trận bán kết trước khi nhận thất bại bởi đội tuyển Hungary (đội sau đó đã giành vị trí Á quân World Cup 1938). Triết lý của Rappan đã có được thành công.

Đến chiến thuật Catenaccio trứ danh

Một số đội tuyển bắt đầu sử dụng triết lý chơi bóng và chiến thuật của Rappan vào những năm 1950. Điển hình nhất là Inter Milan bất khả chiến bại những năm 1960 dưới thời của HLV huyền thoại Helenio Herrera.

Ngày đó, Herrera đã áp dụng phương pháp của Rappan và không quên thêm một chút phong vị phòng ngự đặc trưng của người Ý để tạo ra lối chơi phòng ngự trứ danh Catenaccio.

Cách sử dụng Libero trong sơ đồ chiến thuật của hai chiến lược gia trên sân cũng có những nét khác biệt. Libero của Rappan không chỉ phải có tư duy của một hậu vệ - khả năng phán đoán và bọc lót hàng thủ - mà còn phải có tư duy của một tiền vệ khi cầm bóng tấn công, và khả năng săn bàn của một tiền đạo khi có cơ hội.

Còn với Herrera, Libero của ông bỏ qua tất cả những vấn đề này mà tập trung hoàn toàn vào mặt trận phòng ngự. Nhiệm vụ chính của anh ta là làm mọi cách bảo vệ hàng thủ và bịt kín mọi khoảng hở trong sơ đồ chiến thuật 1-4-4-1 hoặc 1-4-3-2 của chiến lược gia người Argentina. Và đội trưởng Armando Picchi chính là cái tên hoàn hảo nhất cho triết lý của Herrera.

Dù lối đá Catenaccio và Libero của Herrera đề cao mặt trận phòng ngự nhưng Inter ngày đó đã gặt hái rất nhiều thành công với triết lý bóng đá đỉnh cao này. Từ năm 1962 đến 1966, đội bóng của huấn luyện viên người Argentina đã thống trị các giải đấu trong nước và châu Âu, giành ba Scudetto, hai Cúp C1 châu Âu và hai Cúp Liên lục địa.

Khi đó Catenaccio dần trở thành xu hướng chiến thuật thống trị tại Calcio và hầu như mọi đội bóng tại xứ sở mì ống đều nằm lòng cách chơi này.

Thành công của Inter, đặc biệt là phong cách chơi của Picchi ở vị trí Libero bóng đá là gì đã tạo tiền đề cho những cầu thủ như Tarcisio Burgnich, Giacinto Facchetti, và sau đó là Gaetano Scirea, Franco Baresi tỏa sáng. Đến bây giờ nhắc về bóng đá Ý, người ta sẽ thường nghĩ ngay đến triết lý bóng đá Catenaccio.

Những Libero huyền thoại của thế giới túc cầu

Một trong những người vĩ đại nhất khi nói về Libero bóng đá là gì chính là huyền thoại Franz Beckenbauer. Vốn xuất thân là một tiền vệ sáng tạo, "Hoàng đế" đã định nghĩa lại vị trí Libero và mang đến thành công cho cả Bayern Munich lẫn ĐTQG Đức.

Beckenbauer là mẫu cầu thủ “hiếm có” của làng túc cầu thế giới khi sở hữu bộ kỹ năng vô cùng bá đạo. Ông thể hiện cực kỳ xuất sắc ở cả phòng ngự lẫn tấn công.

Lối chơi ở vị trí Libero của Beckenbauer mang nét đặc trưng rất riêng của ông. Từ vị trí thấp nhất ở hàng phòng ngự, ông có thể cầm bóng để tịnh tiến bóng nhanh chóng lên tuyến tiền vệ hoặc cũng có thể thực hiện các đường chuyền dài chuẩn xác để thực hiện các pha phản công nhanh lên hàng tấn công. Ngoài ra, Hoàng đế còn rất lợi hại ở kỹ năng dứt điểm và săn bàn khi xâm nhập vòng cấm của đối thủ.

Beckenbauer đã làm được điều mà Picchi đã làm trước đó, chính là trở thành "người thừa kế" di sản của Kappan. Nhưng khác với Picchi, huyền thoại của đội tuyển Đức thậm chí toàn năng hơn rất nhiều.

Matthias Sammer là người Đức cuối cùng tiếp tục di sản ở vị trí Libero và trước đó là Lothar Matthaus. Bất chấp việc Beckenbauer đã định nghĩa lại Libero bóng đá là gì nhưng hai người hậu bối của ông đều mang phong cách riêng của họ vào vị trí Libero khi chơi bóng và đạt được những thành tựu to lớn.

Đặc biệt ở những năm cuối sự nghiệp, tốc độ trở thành điểm yếu chí mạng của Matthaus khi chơi ở vị trí thấp nhất trong hàng phòng ngự của Die Mannschaft. Thay vào đó, ông đã tiến hóa vị trí Libero của mình bằng cách thay đổi vị trí lên chơi ở phía trước hàng thủ đóng vai trò như một hậu vệ quét. Có thể nói, Libero chính là tự do và định nghĩa của nó phụ thuộc vào phong cách riêng của mỗi người chơi.

Lời kết

Vừa rồi là những chia sẻ chi tiết nhất của BongDa INFO về Libero bóng đá là gì? Nếu bạn yêu thích những chủ đề như thế này, đừng quên lưu lại địa chỉ bongdainfo.app để cập nhật thường xuyên những bài viết mới nhất nhé!