Chiến thuật bóng đá Tiki Taka là gì? Triết lý chung của lối đá Tiki Taka

Thế giới bóng đá đã từng xuất hiện không ít các kì nhân dị sĩ, những người đã khai sinh ra những lối đá vô cùng độc đáo và khác biệt. Cả thế giới đã từng choáng váng với bóng đá tổng lực của những cơn lốc màu da cam dưới thời Rinus Michels hay Johan Cruyff và cũng từng bị khuất phục dưới lối đá phòng ngự trứ danh Catenaccio của những người Italia. 

Nhưng để nói về phong cách bóng đá quyến rũ bậc nhất, đã từng lên nên một trong những đế chế hùng mạnh nhất trong lịch sử chính là chiến thuật tiki taka huyền ảo. Vậy chính xác Tiki Taka là gì và lối chơi tiki taka lợi hại như thế nào mà đã từng giúp cho câu lạc bộ Barca lẫn đội tuyển quốc gia Tây Ban Nha thống trị cả thế giới bóng đá. Tất cả sẽ có trong bài viết hôm nay, cùng theo dõi nhé!

Giới thiệu về lối đá Tiki Taka là gì

Trong tác phẩm điện ảnh vang danh thế giới là “Tuyệt đỉnh công phu” của Châu Tinh Trì, chiêu thức Như Lai Thần Chưởng được xem là tuyệt chiêu cuối cùng mang lại sự khiếp sợ nơi chốn võ lâm. Ở phân đoạn cuối phim, lão quái sử dụng lực chưởng mạnh nhất của mình là cáp mô công để tấn công vào đẩy nam chính là A Tinh lên không trung.

Ngay lúc này, A Tinh (Châu Tinh Trì) lúc bị hất bay lên không trung vô tình nhìn thấy tầng mây của hình Phật tổ nên nhớ lại võ công đã học năm xưa và sử dụng như lai thần chưởng tấn công từ trên trời chưởng xuống đất, lão quái thua to.

Nhưng với bản tính mưu mô của mình lão quái đã dùng chiêu cũ, là giả vờ hàng phục rồi lén lấy ám khí hoa sen tấn công bất ngờ, nhưng anh Tinh đã dùng một trưởng pháp dằn mặt khiến lão quái khiếp đảm không dám động đậy. A Tinh bình tĩnh lấy ám khí của hắn, ném ra chỗ khác, lão quái thấy A Tinh có ý nương tay cho mình nên đã chịu thua, cúi đầu nhận Tinh gia làm sư phụ.

Ủa ủa, đang xem kiến thức bóng đá chứ có phải đọc truyện kiếm hiệp võ lâm gì ở đây. Hehe, từ từ anh em đừng vội, lan man tí để Bong Da INFO dẫn vô vấn đề.

Nếu Như Lai Thần Chưởng là tinh túy ở trong tác phẩm điện ảnh của Tinh gia thì trong thế giới bóng đá Tiki Taka ở góc nhìn nào đó, có thể nói là bí kíp gia truyền của câu lạc bộ Barcelona và Tây Ban Nha trong làng túc cầu, những người đã thống trị thế giới trong khoảng những năm 2010.

Nếu Real Madrid là đội bóng vĩ đại nhất ở trong thế kỷ 20, tuy nhiên, kể từ khi bước sang Thiên niên kỷ mới cho tới khi huấn luyện viên Zinedine Zidane giúp cho ra Los Blancos giành được cú hat trick vô địch Champions League từ năm 2016 tới năm 2018, gã khổng lồ xứ Catalan Barca mới là đội bóng thành công nhất.

Barcelona với siêu sao Lionel Messi trong đội hình đã dành tới bốn danh hiệu cúp C1 châu Âu trên tổng số năm danh hiệu mà đội bóng này sở hữu trong lịch sử cho tới thời điểm này. Ngoài ra, Barca cũng thể hiện sự thống trị áp đảo tại đấu trường La Liga trước câu lạc bộ hoàng gia Real Madrid và tất nhiên là vô số những danh hiệu lớn nhỏ khác.

Sức mạnh thống trị của Barca được khởi xướng bởi Johan Cruyff ở trong thế kỷ trước và kỷ nguyên thống trị của Barca trong thiên niên kỷ này do Pep Guardiola mở ra từ năm 2008. Khi Pep lên nắm quyền, người học trò vĩ đại của Thánh Johan đã vận dụng kiến thức về bóng đá tổng lực sau khoảng thời gian dài học hỏi từ Marcelo Bielsa, Pep đã sáng tạo và vận dụng thành thục chiến thuật Tiki Taka xuất chúng cùng những cầu thủ vĩ đại.

Tiki Taka là gì?

Để giải thích theo nghĩa đen của Tiki Taka là gì cũng khá đơn giản. Trong tiếng Tây Ban Nha, hiểu đơn giản tiki là chuyền, còn Taka là chạy. Đây là một cách gieo chữ rất thú vị của những người đến từ bán đảo Iberia. Dựa vào nghĩa của hai từ trên, chúng ta dễ dàng thấy được lối chơi Tiki Taka là một chiến thuật đá bóng mà trong đó người chơi chủ yếu thực hiện chuyền bóng và chạy chỗ, chuyền và chạy.

Chiến thuật xứng đáng đi vào sách sử này chú trọng vào kiểm soát bóng và luân chuyển quả bóng từ đầu sân bên này tới cuối sân bên kia và hạn chế dùng những đường chuyền dài mà tập trung phối hợp trong phạm vi hẹp. Với người hâm mộ bóng đá, đặc biệt là các Cule thì đây là một chiến thuật vô cùng đẹp mắt và ảo diệu.

Trên lý thuyết Tiki Taka có nghĩa là chuyền và chạy nhưng không có nghĩa chiến thuật này có thể dễ dàng vận hành, lối chơi Tiki Taka là gì đòi hỏi rất lớn ở những cầu thủ có trong sơ đồ này, họ phải đều là những chuyên gia kiểm soát bóng và có khả năng thoát pressing và xử lý bóng điêu luyện trong không gian hẹp, điều này là bắt buộc ngay cả với các cầu thủ ở hàng phòng ngự hay thủ môn.

Điều quan trọng là tất cả cầu thủ phải di chuyển đồng bộ theo một khối thống nhất và nhịp nhàng chuyển đổi đội hình giữa tấn công và phòng ngự với một cường độ cao.

Làm thế nào để vận hành được Tiki Taka

Để vận hành Tiki Taka một cách hiệu quả, cầu thủ phải di chuyển linh hoạt và liên tục di chuyển kể cả khi không bóng lẫn có bóng. Sự di chuyển này đòi hỏi một nền tảng thể lực cùng sức bền cực cao. Đặc biệt, họ di chuyển theo một thể thống nhất và thường xuyên tạo thành những tam giác nhỏ với ba người luôn đứng cạnh nhau để tạo nên vô số tam giác lớn hơn.

Điển hình trong trận cầu siêu kinh điển với Real Madrid ở mùa giải 2016/17. Ước tính toàn bộ 11 cầu thủ của Barca có mặt trên mặt sân ngày hôm đó đã làm việc hết công suất với tổng quãng đường di chuyển ở trên sân là 106.45 km, nhiều hơn đối thủ 7 km với tổng quãng đường chạy là 98.75 km. Trong đó, cầu thủ chạy nhiều nhất bên phía đội bóng xứ Catalunya là Sergi Roberto với 12 km ở trong 90 phút thi đấu.

Với tần suất di chuyển trên Tiki Taka không có chỗ cho những cầu thủ lười biếng và luôn yêu cầu các cầu thủ phải vượt qua giới hạn của bản thân. Việc chạy chỗ là  không hề dễ dàng, Tiki Taka còn đòi hỏi cầu thủ phải chuyền bóng liên tục, đặc biệt là trong cự li ngắn. Các cầu thủ phải có khả năng chuyền bóng đạt tỷ lệ chính xác cao lên tới 80% mới đạt yêu cầu.

Những đường chuyền ở phạm vi hẹp này với mục đích làm rối loạn hệ thống của địa phương nhằm tìm ra kẻ hở hoặc cho tới khi đối phương mắc sai lầm. Những lý do trên có thể giải thích vì sao mà Tiki Taka với đại diện ưu tú là Barcelona trong giai đoạn đỉnh cao của mình luôn là đội bóng ghi được rất nhiều bàn thắng ở những giải đấu mà mình tham dự, tạo nên một chuẩn mực mới trong phong cách thi đấu và tấn công của các đội bóng châu Âu.

Bên cạnh việc tìm hiểu Tiki Taka là gì, nhiều người hâm mộ vẫn đặt sự quan tâm của mình vào nguồn gốc và lịch sử ra đời của lối đá Tiki Taka

Nguồn gốc và lịch sử ra đời của Tiki Taka

Để giúp bạn đọc hiểu rõ được nguồn gốc ra đời của Tiki Taka là gì? thì đầu tiên chúng ta sẽ nói đến vì sao lối chơi này lại được mang tên là Tiki Taka.

Theo nghiên cứu, việc ra đời của thuật ngữ Tiki Taka có nhiều tài liệu khác nhau nhưng không như nhiều người lầm tưởng. Thuật ngữ Tiki Taka thực tế không đến từ ý tưởng của một huấn luyện viên hay là một cầu thủ vĩ đại nào mà xuất phát từ một bình luận viên thể thao kiêm nhà báo, đó là Andres Montes.

Ông đã liên tưởng đến từ ngữ này khi xem một trận đấu bóng đá và thấy lối chơi của đội bóng này liên tục bật qua bật lại. Giống như tiếng tích tắc của chiếc đồng hồ treo tường. Do đó ông đã gọi tên lối đá này là Tiki Taka trong các bài viết của mình ở trên các trang bào và từ đó, thuật ngữ này dần được sử dụng thường xuyên hơn và trở thành tên của lối đá hoa mỹ này.

Trước Pep Guardiola, một chiến lược gia người Tây Ban Nha khác cũng đã sử dụng chiến thuật Tiki Taka đó là cố huấn luyện viên Luis Aragones người đã đưa Tây Ban Nha lên đỉnh châu Âu Euro năm 2008.

Tuy nhiên, lại có một số người nói rằng, lối đá Tiki Taka là biến thể của lối chơi bắt nguồn từ huyền thoại bóng đá Johan Cruyff. Ông đã mang bóng đá tổng lực của Hà Lan đến Tây Ban Nha từ thời gian sớm hơn những năm 1998 và tạo tiền đề của lối chơi Tiki Taka sau này và tất nhiên, không thể không nhắc đến người thành công nhất ở trong lối đá Tiki Taka là gì. Đó chính là Pep Guardiola huấn luyện viên nắm quyền tại câu lạc bộ Barcelona vào năm 2008.

Pep Guardiola và đế chế Barca thống trị cùng Tiki Taka

Ông cũng chính là người tạo nên một tiền đề cho lối chơi đẹp đẽ của Barca mà từ đó đội hình Tiki Taka với sơ đồ 4-3-3 ngày một phát triển vượt bậc. Ngay trong mùa giải đầu tiên, Barca với Pep làm thuyền trưởng với thiên tài 19 tuổi Lionel Messi làm quân bài chủ lực trên hàng công, cộng thêm đội hình gần như xuất thân từ La Masia danh tiếng đã giành được cú ăn sáu lịch sử gồm La Liga, cúp nhà Vua, Siêu Cúp Tây Ban Nha, Champions League, siêu cúp châu Âu và FIFA Club World Cup.

Tổng cộng trong bốn năm kỷ nguyên của Barca dưới thời Pep Guardiola, đội chủ sân Camp Nou giành được ba chức vô địch La Liga, hai cúp Nhà vua Tây Ban Nha, ba siêu cúp Tây Ban Nha, hai UEFA Champions League, hai Siêu cúp châu Âu và hai FIFA Club World Cup tổng cộng là 14 danh hiệu lớn nhỏ.

Trong khoảng thời gian này, như đã nói, cá tính đặc thù của lối chơi Tiki Taka là những đường chuyền trong cự li hẹp, ban chuyền chậm rãi và nhịp nhàng như là quả lắc của đồng hồ, luôn lấy kiểm soát bóng làm tôn chỉ cũng là nét đặc trưng của lối chơi này.

Những đội bóng tôn thờ lối chơi này như là Barcelona hay là đội tuyển Tây Ban Nha đều có chỉ số kiểm soát bóng cực cao, thường trên 60% và nhờ vào Tiki Taka với nòng cốt là những cầu thủ Barca như Xavi, Sergio Busquets, Andres Iniesta, Fabregas, cộng thêm những tiền vệ trứ danh như là Xabi Alonso hay David Silva giúp cho Tây Ban Nha thống trị bóng đá thế giới trong giai đoạn hoàng kim từ năm 2018-2012, La Roja đã thây tóm toàn bộ ba chức vô địch danh giá nhất cấp độ cao lạc bộ là Euro 2008, World Cup 2010 và lại là Euro 2012.

Nói chung, thứ bóng đá mà Barca lẫn đội tuyển Tây Ban Nha khi đó vận dụng đã nhanh chóng khiến cho làng túc cầu thế giới phải khiếp sợ. Nhiều đội bóng và chiến lược gia nổi tiếng đã học hỏi theo và tìm cách sao chép, mô phỏng thứ bóng đá siêu việt của Pep Guardiola, trong khi những người khác lại tìm cách khắc chế Tiki Taka.

Cách đơn giản nhất là giành lại quả bóng càng nhanh càng tốt, không để cho đối thủ cầm bóng, thậm chí là phạm lỗi liên tục. Và để đối phó với điều này, Tiki Taka đã có những bước chuyển mình và nâng cấp đó là quy tắc 6s ra đời.

Các tôn chỉ cần thực hiện trong quy tắc 6s:

• Quy tắc này yêu cầu các cầu thủ trong lối chơi Tiki Taka phải giành lại quả bóng trong vòng sáu giây kể từ khi để mất bóng. Trong trường hợp quá 6 giây vẫn không thể giành lại được quyền kiểm soát bóng, toàn bộ đội hình sẽ lùi lại để thiết lập thế trận phòng ngự.
• 6s là khoảng thời gian thích hợp để đưa ra sự lựa chọn, bởi trong 6s, đó là thời điểm vàng mà đối phương vừa đoạt lại được quả bóng và chưa kịp chuyển trạng thái. Đó là cơ hội tốt nhất để giành lại quả bóng, nếu thất bại mới thiết lập chế độ phòng thủ.

Nhưng theo thời gian, cũng như các lối chơi trứ danh khác như Catenaccio hay tấn công tổng lực, các đội bóng đã dần tìm được cách khắc chế và cho tới nay Tiki Taka đã không còn giữ được sự bá đạo của mình. Nhưng đó vẫn là một trong những chiến thuật bóng đá đỉnh cao nhất trong giai đoạn đầu thiên niên kỷ nói riêng và trong lịch sử bóng đá thế giới nói chung.

Như vậy là người xem đã phần nào hiểu rõ về một trong những lối chơi bóng đá được yêu thích bật nhất trong làng túc cầu, Tiki Taka là gì. Những màn trình diễn đỉnh cao, những pha bóng mãn nhãn là những thứ luôn tạo ra một sức hút mãnh liệt với người hâm mộ và để không phải bỏ lỡ bất kì một trận đấu nào tại tất cả các giải bóng đá trên thế giới, bạn hãy truy cập vào ngay địa chỉ bongdainfo.app – kênh phát sóng trực tiếp bóng đá, cập nhật đầy đủ và chất lượng hàng đầu Việt Nam.